Khoản 3, Điều 8 Dự thảo quy định khung phạt tiền 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành vi “thực phẩm tăng cường vi chất dinh dưỡng không đáp ứng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia hoặc không phù hợp với quy định của pháp luật về an toàn thực phẩm”.

Theo VCCI, hành vi tại khoản 3, Điều 8, Dự thảo đã bao gồm cả hành vi “tăng cường vi chất dinh dưỡng là vitamin, khoáng chất,  vi lượng vào thực phẩm thuộc danh mục theo quy định nhưng sử dụng với hàm lượng vượt quá mức quy định cho phép” quy định tại khoản 1 Điều 8 với mức xử phạt là 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng (vì tăng cường vi chất dinh dưỡng vượt quá mức cho phép cũng tương ứng với hành vi tăng cường vi chất dinh dưỡng không đáp ứng quy chuẩn kỹ thuật).

Dự thảo Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính về an toàn thực phẩm chưa thống nhất với các văn bản hiện hành.

Chồng lấn giữa các quy định

Tại Khoản 1 Điều 18 Dự thảo quy định xử phạt đối với hành vi “sản xuất, sơ chế, chế biến, kinh doanh thực phẩm tươi sống có nguồn gốc thực vật vi phạm một trong các điều kiện về bảo đảm an toàn thực phẩm theo quy định”.

VCCI đề nghị Ban soạn thảo loại trừ các hành vi quy định tại khoản còn lại trong hành vi quy đinh tại khoản 1, Điều 18 Dự thảo.

Theo VCCI, hành vi này sẽ bao trùm tất cả các hành vi còn lại của Điều 18, bởi vì hành vi vi phạm nào cũng là “vi phạm về điều kiện đảm bảo an toàn thực phẩm theo quy định”. Do vậy, để đảm bảo tính rõ ràng, đề nghị Ban soạn thảo loại trừ các hành vi quy định tại khoản còn lại trong hành vi quy đinh tại khoản 1, Điều 18 Dự thảo.

Khoảng cách khung mức xử phạt quá rộng

VCCI cho rằng, Dự thảo có một số quy định về khung mức phạt tiền khá rộng. "Điều này sẽ trao khá nhiều quyền cho cán bộ thực thi trong quyết định mức phạt tiền và tạo ra sự bất bình đẳng cho các đối tượng bị xử phạt", VCCI nhấn mạnh.

Dự thảo có một số quy định về khung mức phạt tiền khá rộng. 

Chẳng hạn tại Khoản 4, Điều 7 Dự thảo quy định phạt tiền từ “70.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng đối với hành vi sử dụng chất, hóa chất, kháng sinh, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật bị cấm sử dụng trong sản xuất, chế biến thực phẩm để sản xuất, chế biến thực phẩm”. Khung xử phạt này có khoảng cách giữa mức sàn và trần lên tới 30.000.000 đồng, trong khi đó so sánh với các khung xử phạt khác trong cùng Điều, khoảng cách giữa mức sàn và trần chỉ dao động từ 5.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng.

Vì vậy, VCCI đề nghị ban soạn thảo rà soát toàn bộ Dự thảo, thu hẹp các khung xử phạt quá rộng tương tự như quy định tại khoản 4 Điều 7 trên.

Xác định hành vi bị xử phạt chưa hợp lý

Khoản 1 Điều 3 Luật xử lý vi phạm hành chính 2012 quy định: “Vi phạm hành chính là hành vi có lỗi do cá nhân, tổ chức thực hiện, vi phạm quy định của pháp luật về quản lý nhà nước mà không phải là tội phạm và theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt vi phạm hành chính”. Theo đó, khi cơ quan chức năng xác định hành vi vi phạm cần phải xem xét yếu tố lỗi của đối tượng vi phạm.

Tuy nhiên, khi rà soát Dự thảo, VCCI lại nhận thấy một số hành vi bị xử phạt nhưng lại chưa xem xét đến yếu tố lỗi của chủ thể vi phạm.

VCCI lại nhận thấy một số hành vi bị xử phạt nhưng lại chưa xem xét đến yếu tố lỗi của chủ thể vi phạm.

Chẳng hạn như tại Điểm b, khoản 5, Điều 16 Dự thảo quy định xử phạt đối với hành vi “vận chuyển thủy sản có tạp chất, trừ trường hợp được cơ quan có thẩm quyền cho phép”. Trong trường hợp, người vận chuyển là bên cung cấp dịch vụ vận chuyển, không phải là chủ sở hữu hàng hóa thì không thể biết được thủy sản họ vận chuyển có chứa tạp chất hay không? Hoặc bên thuê dịch vụ vận chuyển không có nghĩa vụ phải chứng minh chất lượng hàng hóa đối với bên vận chuyển. Trường hợp này, nếu xử phạt đối với hành vi vận chuyển thủy sản có tạp chất đối với người vận chuyển là chưa phù hợp với bản chất của hành vi vi phạm hành chính.

Mặt khác, theo quy định tại khoản 4, Điều 18 Dự thảo thì yếu tố lỗi lại được xem xét khi đối tượng thực hiện hành vi vi phạm “xử phạt đối với hành vi bán, cung cấp thực phẩm tươi sống có nguồn gốc thực vật mà biết rõ là thực phẩm có sử dụng chất cấm …”. Trong khi đó, ở nhiều hành vi tương tự khác, yếu tố “biết rõ” lại không được xem xét khi xác định hành vi vi phạm, ví dụ: “hành vi thu gom, bảo quản, kinh doanh tạp chất do được đưa vào” được quy định tại điểm d khoản 5 Điều 16 Dự thảo.

Để đảm bảo tính thống nhất trong việc xác định hành vi vi phạm bị xử phạt, đề nghị Ban soạn thảo rà soát lại toàn bộ Dự thảo để điều chỉnh lại các hành vi vi phạm tương tự như hành vi tại khoản 4 Điều 18 Dự thảo theo hướng chủ thể vi phạm phải “biết rõ” hành vi vi phạm. Đồng thời, VCCI đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc, xem xét bỏ quy định tại điểm b khoản 5 Điều 16 Dự thảo.